Tarihte Bugün 5 Şubat

 

* 1877 - Mithat Paşa, sadrazamlıktan azledildi. Daha sonra Taif zindanında boğduruldu.
* 1885 - Belçika kralı II. Léopold, Kongo'yu kendi kişisel mülkiyeti ilan etti.
* 1917 - ABD kongresi, Başkan Woodrow Wilson'un vetosuna rağmen, Asyalıların ülkeye göçünü yasaklayan göçmen yasasını onayladı.
* 1919 - Charlie Chaplin, Mary Pickford, Douglas Fairbanks, ve D.W. Griffith birlikte United Artists film şirketini kurdular.
* 1924 - Nezihe Muhittin'in başkanlığında Türk Kadınlar Birliği kuruldu.
* 1924 - Greenwich gözlemevi saatbaşı sinyallerini yayınlamaya başladı.
* 1932 - İlk Türkçe hutbe Süleymaniye Camii'nde okundu.
* 1933 - Atatürk, 1 Şubat'ta Bursa'da bir grubun, ezan ve kametin Türkçe okunmasını bahane edip, gösteri yapması üzerine Ege gezisini yarıda keserek Bursa'ya geldi.
* 1936 - Charlie Chaplin'in son sessiz filmi Modern Zamanlar gösterime girdi.
* 1937 - Anayasa'nın 2. Maddesi'nde yapılan değişiklikle, 6 ilke Anayasa metnine girdi: Türkiye Devleti Cumhuriyetçi, Milliyetçi, Halkçı, Devletçi, Laik ve İnkılapçıdır. Resmi Dili Türkçe'dir. Makam Ankara şehridir.
* 1956 - Meriç ve Tunca nehirleri dondu; Yeşilköy ve Mecidiyeköy'e kurtlar indi ve İstanbul halkı ekmeksiz kaldı.
* 1958 - Cemal Abdülnasır, Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı olmak için aday gösterildi.
* 1958 - ABD hava kuvvetleri, Georgia eyaleti sahili açıklarında bir hidrojen bombası kaybetti. Bomba bulunamadı.
* 1971 - Apollo 14 ay yüzeyine indi.
* 1972 - Bob Douglas Basketball Hall of Fame'e seçilen ilk siyah Amerikalı oldu.
* 1975 - ABD kongresi'nin 11 Aralık 1974'te aldığı, Türkiye'ye silah ambargosu kararı uygulanmaya başlandı.
* 1976 - Amerikan uçak firması Lockheed, Türkiye'de rüşvet verdiklerini açıkladı.
* 1983 - Nokta dergisi yayın hayatına başladı.
* 1988 - Manuel Noriega'ya kaçakçılık ve para aklama suçlarından dava açıldı.
* 1993 - ANAP İstanbul milletvekili Adnan Kahveci, eşi ve kızı, Bolu-Gerede yakınlarında geçirdikleri trafik kazasında öldüler; Kahveci'nin oğlu, kazadan yaralı kurtuldu.
* 1994 - Bosna Savaşı sırasında Markale Pazar yerinde bomba patladı; 68 kişi öldü, 144 kişi yaralandı.
* 1997 - Sincan belediye başkanı Bekir Yıldız gözaltına alındı.

* 1998 - (Google) 2007'nin sonları itibariyle en popüler web arama motoru olan Google, Stanford'da doktora yapan iki öğrenci Larry Page ve Sergey Brin tarafından kuruldu.

* 2000. Kosova’nın Mitroviça kentinde Arnavut ve Türklerle Sırplar arasında çıkan olaylarda iki Sırp,İki Kosavalı Türk ve altı Kosavalı Arnavut öldü. Kentte sokağa çıkma yasağı ilan edildi.

* 2001. "2000′de Yeni Gündem" gazetesi,"Sosyalist İktidar Partisi’nin (SİP) kongresini "Sosyalizm ve Kardeşlik Vurgusu" adı altında yayımladığı için 1 ay süreyle kapatıldı."27 Mayıs 2000 tarihinde yayın hayatına başlayan "2000′de Yeni Gündem" gazetesi hakkında bugüne kadar 30 dava açıldı.

* 2002. PKK; örgütün yeniden yapılanma çalışmaları çerçevesinde AB’ye üye ülkelerle Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde PKK adıyla yaptığı çalışmaların tümünü durdurduğu açıklamasını yaptı.

* 2003. Başbakan Abdullah Gül,Irak krizinin savaşsız sona erdirilmesi için Türkiye’nin bütün diplomatik yolları tükettiğini ve artık uzun vadeli çıkarları için ABD ile birlikte hareket edeceğini açıkladı. "Artık bu saatten sonra savaşın dışında kalamayız" dedi.

* 2004 Britanya’nını özerk yayın kuruluşu BBC’nin yüzlerce çalışanı, Irak savaşı istihbaratının çarpıtılması skandalının sorumluluğunun kurumlarına yıkılmasını Britanya Ulusal Gazeteciler Birliği’nin (NUJ) liderliğinde protesto etti."BBC’ye dokunmayın", "Siyasi müdahaleye hayır" sloganları atıldı.

* 2006. Trabzon’daki Santa Maria Kilisesi’nin Katolik rahibi AndreaSantoro, uğradığı silahlı saldırı sonucunda öldü. Santoro’nun katil zanlısı olarak 16 yaşındaki lise öğrencisi O.A. gözaltına alındı.

* 2006. Hamas’ın Filistin’de seçimleri kazanması üzerine Filistin’e ait 55 milyar dolarlık gümrük ve vergi gelirlerini donduran İsrail bu fonları serbest bıraktı.

* 2007- Amerikalı astronot Sunita Williams, Uluslararası Uzay İstasyonunun soğutma sistemini tamir etmek amacıyla yaptığı 22 saat 27 dakikalık uzay yürüyüşle ''en uzun uzay yürüyüşünü yapan kadın'' oldu.

 

* 1804 - Johan Ludvig Runeberg, Finlandiyalı]
* 1878 - Andre-Gustave Citroen, Fransız mühendis ve iş adamı
* 1911 - Eren Eyüboğlu, ressam
* 1914- William Burroughs, yazar
* 1917 - Kerime Nadir Arzak, romancı
* 1918 - Kara Karayev, besteci
* 1919 - Andreas Papandreou, Yunanistan eski başbakanı
* 1961 - Ersin Kalkan Gazeteci - Yazar
* 1963 - Hakan Peker Şarkıcı
* 1964 - Laura Linney, ABD'li aktris
* 1965 - George Hagi, Romen teknik direktör ve eski futbolcu
* 1966 - Soner Arıca, şarkıcı
* 1974 - Deniz Yılmaz, Kurban'ın solisti
* 1975 - Giovanni van Bronckhorst, Endonezya asıllı Hollandalı futbolcu
* 1980 - Manaf Abushgeeer, Suudi Arabistan'lı futbolcu
* 1981 - Nora Zehetner, ABD'li oyuncu
* 1984 - Carlos Tévez, Arjantinli futbolcu
* 1985 - Cristiano Ronaldo, Portekizli futbolcu
* 1986 - Manuel Fernandes, Portekizli futbolcu

 

 

1960 - Selahattin Pınar, besteci (d. 1902)
* 1967 - Violeta Parra, Şili'li folk müziği sanatçısı (d. 1917)
* 1969 - Thelma Ritter, ABD'li aktrist (d. 1905)
* 1993 - Adnan Kahveci, siyasetçi (d. 1949)
* 1993 - Joseph L. Mankiewicz, ABD'li sinema yönetmeni, yapımcı ve yazar, (d. 1909)
* 2006 - Cemal Kutay, tarihçi ve yazar (d. 1909)

 

1937 - Laiklik ilkesinin 3115 sayılı kanunla Anayasa metnine girmesi.
Lâiklik ilkesinin "Altı Ok'un içinde" Anayasa'nın 2. maddesinde yer alışı.
Anayasa'da yapılan değişiklikle 2. Madde yeniden düzenlenerek, CHP'nin Altı Ok'u Türkiye Cumhuriyeti'nin temel ilkeleri haline getirildi. 1928'de yapılan değişiklikte yer alan "Türkiye devletinin resmi dili Türkçedir, makam (başkenti) Ankara'dır." ibaresinin başına "Türkiye Devleti, cumhuriyetçi, milliyetçi, halkçı, devletçi, laik ve inkılapçıdır.'' cümlesi eklendi.

Anayasa’nın 2. Maddesi’nde yapılan değişiklikle, CHP’nin 6 ilkesi Anayasa metnine girdi.
1935 - Atatürk'ün, günü Dolmabahçe Sarayı'nda çalışmakla geçirmesi.
1934 - Atatürk'ün, Kayseri'de Uçak Fabrikası'nı, Müze'yi, Mimar Sinan Camii'ni ziyaretleri, öğleden sonra Kayseri'den hareketle 20.30'da Niğde'ye gelişi ve coşkuyla karşılanışı.
1933 - Atatürk'ün, sabah saat 5.00'de Bilecik'e gelişi. Bilecik'ten otomobille hareket ederek saat 9.30'da Bursa'ya gelişi.
1932 - İlk Türkçe hutbe Süleymaniye Camii'nde okundu.
Atatürk'ün, akşam yemeğinden sonra motorla Dolmabahçe Sarayı'ndan hareket ederek Büyükada'da Fethi Bey'in evine gidişi, geç saatlerde Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.
1931 - Atatürk'ün, Denizli'den İzmir'e dönüşü.
1930 - Çemberlitaş’taki Feyziati Lisesi tamamen yandı.
1928 - İstanbul'da hutbenin Türkçe okunmaya başlaması.
1925 - Atatürk'ün, Meclis'teki odasında öğleden sonra İstanbul Belediye Başkanı Emin (Erkul) Bey'i kabulü.
1924 - Atatürk'ün, İzmir'de, İstanbul gazetelerinin başyazarlarına verdiği yemekte konuşması: "...Türkiye basını, milletin gerçek ses ve iradesinin belirtisi olan Cumhuriyetin etrafında çelikten bir kale oluşturacaktır. Bir fikir kalesi, düşünüş kalesi! Basın mensuplarından bunu istemek. Cumhuriyetin hakkıdır!"
1923 - Atatürk'ün, Akhisar Belediyesi tarafından akşam Türkocağı'nda şerefine tertiplenen ziyafette konuşması: "...Her millet yaşamak mecburiyetindedir. Yaşamak için mücadele şarttır!"
Atatürk'ün, Lozan Konferansı'nda görüşmelerin kesilmesi üzerine Vakit gazetesi muhabirine demeci: "Lozan'da iktisadî meselelerden dolayı kesilme olmuştur. Zerre kadar hayrete düşmeyiniz. Sorumluluğu bize ait olmayan ve olmayacak olan hesaplaşmaların safhaları ne olursa olsun, yasal hukukumuzu her şekilde temine muvaffak olacağımıza şüphesi olmayan kimseleriz. Milletimizin kararı, kuvvetimiz, kabiliyetimiz buna kefildir."

Atatürk'ün, gece Lâtife Hanım'la beraber, Hat Sineması'nda Akhisar'daki okulların düzenlediği müsamereyi şereflendirmesi (Müsamerede, kız ve erkek öğrencilerin okudukları şiirler dinlenilmiş, sahneye koydukları temsiller seyredilmiştir).
Atatürk'ün, evliliğini kutlayan Halife Abdülmecit Efendi'nin telgrafına teşekkürü.
1922 - 5 Şubat 1922 Tarihinden itibaren Başkumandanlık müddeti üç ay daha temdit edilmiştir.


Harp Encümeni'nin, Atatürk'ün başkanlığında Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık odasında toplantı yapışı.
Atatürk'ün, öğleden sonra Vekiller Heyeti toplantısına başkanlık edişi.
1921 - TBMM, gizli oturumunda Londra Konferansı'na Ankara Hükümeti adına bir heyet gönderilmesini ve heyetin meclis üyelerinden oluşmasını karar altına alması.
Kardinal Gasparri'nin, Papa 15. Benoit adına Roma'dan Atatürk'e telgrafı: "...Papa Hazretleri adına Kafkasya ve Anadolu Hristiyanlarının hayat, mal ve eşyalarının güven altına alınması hususunda gerekli emrin verilmesini rica ve niyaz ederim." 1920 - Atatürk'ün, bazı komutanlara ve İstanbul'da Rauf Bey'e genel siyasîımından görüşlerini bildiren yazısı: "...Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti için ivedi bir vazife, siyasî durumun gereklerine uygun önlemleri, hükümetle fikir uyumu içinde düşünmeye imkân olup olmadığını bir an evvel kestirmektir. Eğer böyle bir hükümet kurmaya imkân yoksa ne yazık ki, ümitli olmaya sebep görülmüyor. Aldanmayarak bu vaziyeti şimdiden görmeli ve kabul etmeliyiz." durum ve izlenecek yol bak
Rauf Bey'in, İstanbul'dan Atatürk'e telgrafı: "Şu kadar var ki, mebusların tümünde büyük bir fikir sertliği ve duraksama seziliyor. Çok içten ve açık davrandığımız halde, ne yazık ki, zorluklar karşısında çalışıyoruz. Bizden olanlar bile üzücü bir durumda bulunuyorlar. Bununla birlikte kuvvetli bir grup oluşacağına kuşkumuz yoktur."]
1919 - Basına getirilen sansür ağırlaştırıldı. Her türlü gazete, dergi, kitap, broşür vb. yayınlar daha önce izin alınmak koşuluna bağlandı.
1917 - Atatürk'ün, rahatsızlığının devam etmesi nedeniyle günü evinde geçirişi, İzzettin (Çalışlar) Bey'in kendisini ziyareti.
1905 - Mustafa Kemal, Şam'da bulunan 5. Orduya atandı.
Atatürk'ün kurmaylık stajı için, Şam'da 5. Ordu emrine atanması (Burada 30. Süvari Alayı'nda göreve başlamıştır. (Bazı kaynaklarda Atatürk'ün Şam'a atanma tarihi, Harp Akademisi'ni bitiriş tarihi ile birleştirilerek 11 Ocak 1905 olarak gösterilmiştir